Serološke analize
Serološke analize
Ovim analizama se dokazuje prisustvo u krvi antitijela na različite bakterije, mikoplazme, hlamidije, viruse i parazite. Utvrđuje se koncentracija specifičnih antitijela određene klase imunoglobulina (IgM, IgG, IgA), na osnovu kojih se može steći uvid u fazu infekcije (akutna, hronična), stepen aktivnosti infekcije na lokalnom nivou, odnosno imunološki status (stečeni imunitet poslije preležane infekcije).
Bakteriološke serološke analize
Ovim analizama utvrđuje se prisustvo antitijela na bakterijske vrste: Helicobacter pylori , Borrelia burgdorferi, Listeria monocytogenes, Treponema pallidum, Mycoplasma pneumoniae, Chlamydia trachomatis i druge bakterije.
Serologija
Helicobacter pylori – ovom bakterijom, koja živi na sluzokoži želuca, zaraženo je bar 50% populacije, a procenat inficiranosti raste sa godinama života. Većina inficiranih ostaje bez kliničkih simptoma, dok se kod manjeg broja razvijaju dugotrajne stomačne tegobe praćene bolovima u želucu, mukom, otežanim varenjem, često sa pojavom čira i ostalih komplikacija koje prate ovo stanje.
Ova infekcija ne prolazi spontano i uglavnom traje do kraja života. Umnožavanje ovih bakterija u želucu pokreće stvaranje specifičnih antitijela koja se mogu dokazati u krvi oboljelog.
Na osnovu kliničkog, gastroskopskog i laboratorijskog nalaza ( izdisajni test,koncentracije antitela u krvi,detekcije antigena helikobakterija u stolici) kliničar propisuje odgovarajuću terapiju, koja je kompleksna, a sadrži i antibiotike koji djeluju na uzročnika bolesti.
Ovom terapijom se može efikasno iskorjeniti helikobakter, a samim tim i otkloniti glavni faktor nastajanja upale želudačne sluzokože. Jedan od znakova uspješne terapije je i upadljiv pad koncentracije specifičnih antitijela u krvi koji se javlja najmanje 6 nedjelja posle sprovedene terapije.
Borrelia burgdorferi je izazivač Lajmske bolesti. Prenosi se na čovjeka ubodom zaraženog krpelja, koji pripada rodu Ixodes i najčešća je vektorski prenosna bolest na sjevernoj hemisferi. Inkubacioni period, od trenutka infekcije do pojave simptoma, obično je 1 do 2 nedjelje, mada može biti i nekoliko dana do nekoliko mjeseci.
Rane manifestacije infekcije uključuju groznicu, glavobolju, slabost, depresiju i karakterističan kožni osip- eritema migrans. Blagovremeno postavljanje dijagnoze i započinjanje liječenja antibioticima je od velikog značaja za pacijenta, s obzirom da zbog izostanka liječenja ili neadekvatne terapija dolazi do kasnih manifestacija Lajmske bolesti, u kojima su terapijske mogućnosti ograničene.
Klinički, bolest prolazi kroz tri stadijuma, koji su praćeni pojavom odgovarajućih klasa imunoglobulina u krvi pacijenta:
I stadijum je rana lokalizovana borelioza kada se javljaju eritema migrans, limfadenitis, limfangitis. Uglavnom su prisutna IgM antitijela, dok su specifična IgG antitijela detektibilna posle 2-3 nedjelje od početka infekcije
II stadijum je rana diseminovana borelioza: neuroborelioza, uveitis, horioretinitis, miozitis, intersticijalna pneumonija. Uglavnom su prisutna IgG i IgM antitijela.
III stadijum je hronična borelioza: mono i poliartritis, periferna neuropatija. Prisutna su IgG antitijela, dok su IgM antitijela odsutna. U dijagnostičkom smislu, pacijentu se savjetuje da nakon dokazanih povišenih vrednosti antitijela u serumu ELISA testom , obavezno uradi potvrdni Western blot test.
Treponema pallidum– Netreponemalni ili nespecifični testovi (VDRL, RPR) detekuju IgM i IgG antitijela na lipoidni materijal oslobođen iz oštećenih ćelija domaćina i iz treponema (uzročnika sifilisa). Koriste se u dijagnostici sifilisa ,a dobri su za praćenje efikasnosti liječenja i kao indikatori reinfekcije.
Titar određen na dan početka terapije je titar od koga se određuje pad titra. Titar >= 32 se retko zardžava nakon adekvatnog liječenja. Njihov nedostatak su lažno pozitivni rezultati ( kod febrilnih stanja, trudnoće, autoimunskih oboljenja, hroničnih oboljenja jetre, starosti, maligniteta, narkomanije…) kao i lažna negativnost kod 20-25% u ranoj i u oko 30% u kasnoj fazi bolesti.
Treponemalni ili specifični testovi (TPHA) koriste se u dijagnostičke svrhe kao skrining testovi. Kod oboljelih od sifilisa mogu ostati reaktivni godinama bez obzira na primjenjenu terapiju. Titar antitijela određen treponemalnim testovima ne korelira sa aktivnošću bolesti.
Virusološke serološke analize
- Ovim analizama utvrđuje se prisustvo antitijela na brojne viruse : Adenovirus, Coxsackie B , Rubella, Varicella- zoster, Epstein- Barr, Hepatitis A-E , HIV, Herpes tip 1 i 2, Cytomegalovirus, Influenza A i B…
- Coxsackie B– Virusi ove grupe su vrlo rasprostranjeni u zemljama sa umerenom klimom i prenose se fekalno-oralnim putem (umnožavaju se u digestivnom traktu čoveka) .
- Infekcije pokazuju sezonski karakter, sa pikom u ljeto i ranu jesen. Inkubacija je 6-14 dana (za to vrijeme se virus umnožava , a zatim se hematogeno širi).
- Antitijela IgM klase (koja pokazuju svježu infekciju) se javljaju posle 7-10 dana. Smatra se da 75% odrasle populacije ima IgG antitijela, kao znak preležane infekcije.
- Postoje virusi Coxsacki A (23 serotipa) i Coxsacki B (6 serotipova).
- Coxsacki B virusi obično uzrokuju asimptomatske ili relativno blage infekcije respiratornog ili gastrointestinalnog trakta (ljetnji grip) ali klinička slika može biti vrlo raznovrsna: faringitis (upala ždrijela), konjuktivitis (upala sluzokože oka), pleurodinija (bolovi u predjelu plućne maramice), mijalgija ( bolovi u mišićima) itd. Infekcije su teže kod novorođenčadi i djece. Rijetko, mogu izazvati miokarditis (upalu srčanog mišića), eksudativni perikarditis ( upalu srčane maramice) i meningitis (upalu moždanih opni).
- U našoj laboratoriji se rade testovi za detekciju antitijela (IgM i IgG) u serumu ELISA metodom. Specifična terapija ne postoji , pa se oboljelima savjetuje odmaranje, podizanje imuniteta i simptomatska terapija.
